Objawy autyzmu u małego dziecka - jak je rozpoznać?
Zaburzenia ze spektrum autyzmu dotykają 1% ludzi. Zdecydowana większość przypadków jest diagnozowana u dzieci do 5. roku życia. Objawy autyzmu wczesnodziecięcego mogą występować w różnych kombinacjach i z różnym natężeniem. Na jakie zachowania (lub ich brak) warto zwrócić uwagę u niemowlaka i małego dziecka?
Autyzmu nie da się wyleczyć, ale wcześnie wdrożone działania terapeutyczne mogą optymalizować sposób funkcjonowania autysty w społeczeństwie oraz pozytywnie przekładać się na jego samodzielność w dorosłym życiu. Kluczem do szybkiej i trafnej diagnozy jest uważna obserwacja dziecka przez rodzica oraz konsultowanie z pediatrą wszelkich niepokojących zachowań dziecka. Na co zwrócić uwagę? Jakie są objawy autyzmu u niemowląt i małych dzieci? Jak przebiega diagnoza autyzmu?
Wczesne objawy autyzmu
Pierwsze objawy autyzmu można zaobserwować już u niemowląt w pierwszych 12. miesiącach życia. Niestandardowe zachowania u dziecka dotyczą przede wszystkim komunikacji i interakcji społecznych oraz mogą objawiać się tzw. sztywnością reakcji i działań podejmowanych przez malucha.
Objawy autyzmu u niemowlaka:
- Niska aktywność
- Ograniczona ekspresja mimiczna (dziecko nie uśmiecha się do głównego opiekuna)
- Ograniczona umiejętność okazywania i odwzajemniania emocji i uczuć (np. dziecko nie odwzajemnia uśmiechu, nie odpowiada na dźwięki wydawane przez opiekuna)
- Obniżona zdolność skupiania uwagi
- Brak zainteresowania lub niewielkie / sporadyczne zainteresowanie osobami
w otoczeniu dziecka - Brak wskazywania przedmiotów
- Brak reakcji na własne imię
- Brak gaworzenia.
Objawy autyzmu u 2 latka (dodatkowo):
- Unikanie kontaktu wzrokowego
- Unikanie kontaktów z innymi ludźmi (dziecko stroni od ludzi, nie wyciąga rąk do ludzi)
- Brak zainteresowania rówieśnikami i innymi dziećmi
- Brak umiejętności lub ograniczona umiejętność czytelnego okazywania lęku, radości czy zdziwienia
- Brak naśladowania i brak zabaw „na niby” (np. zabawy w gotowanie, karmienia lalki itp.)
- Brak gestu wskazywania palcem i gestów komunikacyjnych (np. „papa” na pożegnanie)
- Opóźnienia w rozwoju mowy (roczne dziecko nie mówi w ogóle, dziecko w wieku 24. miesięcy nie posługuje się spontanicznie prostymi zdaniami, złożonymi z minimum dwóch słów).
Objawy autyzmu u 3 latka (dodatkowo):
- Preferowanie samotności w każdej sytuacji (w domu, na placu zabaw, w placówkach opiekuńczo – wychowawczych)
- Nieuczestniczenie w zabawach z rówieśnikami (dziecko woli kontakt z przedmiotami / zabawkami niż z ludźmi)
- Wprawianie przedmiotów w jednostajny ruch, powtarzanie konkretnych ruchów z wykorzystaniem danego przedmiotu
- Kiwanie się lub obracanie w konkretny sposób (np. dziecko kręci się w kółko w jednym miejscu)
- Brak komunikacji werbalnej lub znacząco ograniczona komunikacja werbalna (znacznie poniżej umiejętności rówieśników)
- Nadpobudliwość i impulsywność
- Nadwrażliwość na bodźce (przede wszystkim dźwięk i dotyk)
- Brak reakcji na ból lub nieadekwatna reakcja na ból
- Nieszukanie pocieszenia oraz nieoferowanie pocieszenia innym osobom.
Wskazaniem do konsultacji ze specjalistą powinno być również zauważenie regresu w rozwoju. To sytuacja, w której dziecko traci część nabytych już umiejętności – np. dziecko gaworzące przestaje gaworzyć, dziecko uśmiechające się przestaje się uśmiechać itp.
Pamiętaj, że pierwsze oznaki autyzmu mogą występować w dowolnych kombinacjach i z różnym natężeniem. Nie wszystkie objawy autyzmu muszą się pojawić!
Czy zachowanie Twojego dziecka Cię niepokoi?
Pamiętaj, że to Ty jesteś pierwszym i najważniejszym obserwatorem swojego dziecka, mającym możliwość wychwycenia wczesnych objawów autyzmu! Przecież nikt nie zna Twoje pociechy lepiej od Ciebie! Równocześnie nie ignoruj sygnałów pochodzących od osób, które sprawują opiekę nad Twoim dzieckiem podczas Twojej nieobecności. Opiekunka, dziadkowie oraz pedagodzy ze żłobka lub przedszkola mogą wskazać Ci te obszary aktywności Twojego syna lub Twojej córki, które w jakiś sposób odbiegają od ogólnie przyjętych norm.
Diagnoza autyzmu - gdzie się udać i na czym polega?
Jeżeli zachowanie Twojego dziecka w jakikolwiek sposób Cię niepokoi – skonsultuj się z zaufanym i doświadczony pediatrą. Lekarz może zaproponować Ci wykonanie tekstu przesiewowego M-CHAT (możesz go również wykonać samodzielnie – jest dostępny bezpłatnie w Internecie). Test M-CHAT to narzędzie do szybkiej oceny ryzyka wystąpienia zaburzeń ze spektrum autyzmu u dzieci w wieku od 18 do 36 miesięcy (różne wersje badania mogą być przeznaczone dla nieco młodszych lub nieco starszych dzieci, np. w wieku 16 – 30 miesięcy).
Kolejnym krokiem będzie skierowanie Twojego dziecka do specjalisty, najczęściej działającego w ramach poradni psychologiczno – pedagogicznej. Diagnozę o zaburzeniach ze spektrum autyzmu stawia psychiatra wspierany przez interdyscyplinarny zespół, w skład którego wchodzą m.in.: pedagog, psycholog i logopeda. Diagnozę autyzmu przeprowadzają również wybrane, prywatne ośrodki diagnostyczno – terapeutyczne.
Jak stawiana jest diagnoza autyzmu?
Diagnoza jest stawiana w oparciu o obserwację dziecka oraz informacje uzyskane podczas pogłębionego wywiadu z rodzicem / głównym opiekunem dziecka. Specjaliści analizują również wszystkie dodatkowe źródła informacji o zachowaniu dziecka (np. opinie pedagogów ze żłobka lub przedszkola, nagrania pokazujące zachowania dziecka w domu, na placu zabaw lub placówce) oraz informacje o stanie jego zdrowia (m.in. wyniki badań wzroku i słuchu, wyniki badań genetycznych, wyniki badania EEG, wyniki testów rozwojowych ADOS-2, PER-R oraz opinie neurologa).
Wspomagaj rozwój dziecka!
Zauważenie jakichkolwiek nieprawidłowości w rozwoju dziecka, rozumianych przede wszystkim jako opóźnienie nabywania określonych umiejętności (opanowywania kolejnych kamieni milowych rozwoju) powinno skłonić rodzica / opiekuna do podjęcia działań wspierających. Terapię w ramach wczesnego wspierania rozwoju (WWR) najlepiej rozpocząć jak najszybciej po wykryciu nieprawidłowości (również w sytuacji podejrzenia autyzmu, przed postawieniem diagnozy). WWR to kompleksowe podejście do wspierania rozwoju dzieci do 7. roku życia.
Masz więcej pytań? Zapraszamy do kontaktu!
|